Najbliższy sklep -Nowiny Kasjerskie 1,5 km
Supermarkety Biedronka ,Lewiatan, Archelan- Knyszyn 4km
Stacja benzynowa- Knyszyn 4 km
Stadnina koni- Chraboły 5km
Możliwość zamówienia domowych produktów u wÅ‚aÅ›cicieli: babka ziemniaczana , kartacze, pierogi (z miÄ™sem, szpinakiem, ruskie, serem biaÅ‚ym, kapustÄ… i pieczarkami), krokiety i wiele innych
​
Możliwość kupna:
Wiejskie jajka - GrÄ…dy tel.608-898-949
Miód- GrÄ…dy 21, tel. 501-679-729
Najbliższe restauracje: Tykocin, Kumiała 51, Mońki, Białystok
Gdzie warto pojechać rowerem:
KALINÓWKA KOÅšCIELNA
-
Drewniany lamus plebański wzniesiony został około 1782 roku. Jest to budynek piętrowy w konstrukcji zrębowej, z dwukondygnacyjnym słupowym podcieniem. Na wyższą kondygnację prowadzą dwubiegowe schody. Nakryty jest dachem czterospadowym w konstrukcji krokwiowej.
-
Barokowy koÅ›cióÅ‚ pod wezwaniem Å›w. Anny
ParafiÄ™ w miejscowoÅ›ci Kalinówka ufundowaÅ‚ w 1511 r, Wojewoda wileÅ„ski, MikoÅ‚aj RadziwiÅ‚Å‚, a jej zakres powiÄ™kszyÅ‚ król Zygmunt August. Pierwotny koÅ›cióÅ‚, który wybudowany w poÅ‚owie XVI wieku spÅ‚onÄ…Å‚ wraz z plebaniÄ… 17 sierpnia 1761 r, a na jego miejscu powstaÅ‚ nowy, modrzewiowy obiekt ukoÅ„czony w 1776 r. ZostaÅ‚ on konsekrowany 5 października 1777 r , przez biskupa Jana Szyjkowskiego i jest użytkowany do dzisiaj.
CMENTARZ ŻYDOWSKI
DziÅ› o żydowskiej przeszÅ‚oÅ›ci osady przypomina nekropolia, poÅ‚ożona za rzekÄ… JaskrankÄ…, na terenie dawnych sadzawek króla Zygmunta Augusta. Jest to jeden z najwiÄ™kszych - obok BiaÅ‚egostoku, Krynek i SokóÅ‚ki - podlaskich kirkutów. Oficjalne pozwolenie na pochówki w tym miejscu wydano w 1786 r., choć wiadomo, że odbywaÅ‚y siÄ™ tam one już wczeÅ›niej. SÄ… to wÅ‚aÅ›ciwie dwa cmentarze - "stary", zaÅ‚ożony przed 1750 rokiem oraz "nowy", powstaÅ‚y w 1930 r. W ksiÄ™gach kahaÅ‚u z lat 1786/97 zachowaÅ‚ siÄ™ akt dotyczÄ…cy użytkowania cmentarza: "Zebrani mieszkaÅ„cy Knyszyna Å»ydzi wspólnoÅ›ciÄ…, aby ogrodzili mogiÅ‚ki swoje (.....) dozwala zwierzchność dworska przychylajÄ…c siÄ™ do tej proÅ›by, tak miejsca jak z dawna byÅ‚o i ogrodzenia, i tamże grzebania siÄ™ dozwala (.....), ażeby już odtÄ…d z knyszyÅ„skiego paÅ„stwa bÄ…dź miasta, czyli wprost mieszkaniec nie ważyÅ‚ siÄ™ szukać innego miejsca po cudzych paÅ„stwach z opÅ‚acaniem wyniszczajÄ…cym". ZachowaÅ‚o siÄ™ na nim kilkaset macew, a najstarsza ze zidentyfikowanych pochodzi z 1806 r.
PomiÄ™dzy starym i nowym cmentarzem żydowskim znajduje siÄ™ zbiorowa mogiÅ‚a Å»ydów, pomordowanych w czasach Holocaustu.
KNYSZYN
-
Pomnik króla Zygmunta Augusta
Z Knyszynem nierozerwalnie zwiÄ…zana jest postać króla Zygmunta Augusta.
PoczÄ…tki Knyszyna siÄ™gajÄ… okoÅ‚o 1500 roku, gdy tereny te zostajÄ… nadane przez króla Kazimierza JagielloÅ„czyka kniaziowi MichaÅ‚owi GliÅ„skiemu. W 1509 roku Zygmunt Stary przekazaÅ‚ te ziemie MikoÅ‚ajowi RadziwiÅ‚Å‚owi, który już po roku rozpoczÄ…Å‚ zakÅ‚adanie Knyszyna ( zbudowany zostaje most na Jaskrance, mÅ‚yn i siedziba dworska, która w przyszÅ‚oÅ›ci staÅ‚a siÄ™ rezydencjÄ… króla Zygmunta Augusta). W 1520 roku MikoÅ‚aj RadziwiÅ‚Å‚ funduje pierwszy koÅ›cióÅ‚ w Knyszynie. Tworzenie miasta kontynuuje królowa Bona w imieniu królewicza Zygmunta Augusta, któremu dobra KnyszyÅ„skie RadziwiÅ‚Å‚owie podarowali w 1528 roku. Akcja zakÅ‚adania miasta trwaÅ‚a w latach 1537- 1540. Przywilej lokacyjny i prawa miejskie magdeburskie Knyszyn zyskaÅ‚ w 1568 roku od Zygmunta Augusta. „Czasy Zygmuntowskie” byÅ‚y zÅ‚otym wiekiem dla miasta. Sam król w mieÅ›cie czuÅ‚ siÄ™ bezpiecznie i lubiÅ‚ tu przebywać. W mieÅ›cie spÄ™dziÅ‚ w sumie okoÅ‚o 500 dni, a przywilej lokacyjny podpisaÅ‚ w trosce o swoje ukochane miasto. Zygmunt August podpisaÅ‚ tu dwie ważne ustawy- leÅ›na oraz dworskÄ…. WybudowaÅ‚ ratusz na rynku, Å‚aźniÄ™ i wagÄ™ miejskÄ…. We wspomnianym wczeÅ›niej dworze królewskim Å›ciany byÅ‚y zdobione sÅ‚ynnymi arrasami, które obecnie znajdujÄ… siÄ™ na Wawelu w Krakowie. ByÅ‚a tam też stadnina na 3000 koni!. Do dziÅ› po dworze królewskim nie zachowaÅ‚y siÄ™ żadne Å›lady. Wiadome jest jedynie że duży kompleks rezydencjonalny byÅ‚ zlokalizowany przy ulicy Dworskiej (obecnie BiaÅ‚ostocka). Król zmarÅ‚ w Knyszynie w 1572 roku. StaÅ‚o siÄ™ to na dworcu dokÅ‚adnie 7 lipca o godzinie 17 w obecnoÅ›ci referendarza koronnego StanisÅ‚awa SÄ™dziwoja Czarnkowskiego czytajÄ…cego królowi w jego ostatnich chwilach Pismo ÅšwiÄ™te. To smutne wydarzenie i tym samym Knyszyn przeszedÅ‚ do historii, bowiem to wÅ‚aÅ›nie tu – za sprawÄ… Å›mierci króla- nastÄ…piÅ‚ koniec dynastii Jagiellonów.
W 420 rocznicÄ™ Å›mierci króla w prezbiterium koÅ›cioÅ‚a odsÅ‚oniÄ™to tablicÄ™, na której umieszczono pamiÄ™tne sÅ‚owa króla: „Nie jestem królem waszych sumieÅ„” W 1997 roku na rynku stanÄ…Å‚ pomnik króla.
-
Zabytkowy dom z końca XVIIIw (Izba Regionalna)
Zbudowany pod koniec XVIII wieku budynek pełnił funkcję mieszkalną. Od początku istnienia remontowany na bieżąco bez dokonywania większych zmian w jego formie.
Dom w stylu dworku mieszczaÅ„skiego. Zbudowany na planie prostokÄ…ta, z drewnianych bali na kamiennym fundamencie, pokryty dachówkÄ… ceramicznÄ…. Jest to budynek parterowy, pierwotnie z częściowo zamieszkaÅ‚ym poddaszem.
Pierwszymi mieszkaÅ„cami tego domu byÅ‚a pochodzÄ…ca z Niemiec rodzina Klattów, która po zaborze pruskim pozostaÅ‚a w Knyszynie i dość szybko siÄ™ spolonizowaÅ‚a.
Przez lata w domu tym oprócz Klattów mieszkaÅ‚y rodziny Bartkiewiczów i Piaseckich, a w czasie wojen wraz z domownikami przebywali w nim wysocy rangÄ… oficerowie armii okupacyjnych.
Rodzina Piaseckich odznaczaÅ‚a siÄ™ wielkim patriotyzmem. Już w XVI wieku jej czÅ‚onkowie peÅ‚nili funkcje administracyjne na dworze króla Zygmunta Augusta.Przez lata Józef Piasecki, a nastÄ™pnie jego córka Cecylia (ostatnia wÅ‚aÅ›cicielka posiadÅ‚oÅ›ci), gromadzili w tym domu dokumenty zwiÄ…zane z Knyszynem oraz przedmioty należące do pierwszych mieszaÅ„ców tego domu. Meble i sprzÄ™ty od kilkudziesiÄ™ciu lat z niewielkimi poprawkami stojÄ… w tych samych miejscach, co kiedyÅ›. Na rzeźbionym fotelu pod oknem od lat leży czapka legionisty należąca do WÅ‚adysÅ‚awa Bartkiewicza, który braÅ‚ udziaÅ‚ w bitwie warszawskiej 12-15 sierpnia 1920 r.
Jest to skarbnica przeszłości Knyszyna pamiętająca odległe czasy tego miasteczka.
-
KoÅ›cióÅ‚ p.w. Å›w. Jana ApostoÅ‚a i Ewangelisty
Historia koÅ›cioÅ‚a w Knyszynie siÄ™ga odlegÅ‚ych czasów. Obecny koÅ›cióÅ‚ parafialny jest trzeciÄ… z kolei Å›wiÄ…tyniÄ… katolickÄ… w Knyszynie. Pierwsza z nich, pod wezwaniem Å›w. Marka, z XIII wieku, znajdowaÅ‚a siÄ™ w miejscu dzisiejszego cmentarza grzebalnego.Drugim koÅ›cioÅ‚em byÅ‚ ufundowany przez MikoÅ‚aja RadziwiÅ‚Å‚a w 1520 r. koÅ›cióÅ‚ pod wezwaniem NajÅ›wiÄ™tszej Marii Panny. Usytuowany byÅ‚ na Å›rodku dzisiejszego rynku, Å›wiadczy o tym to, że budowano go, gdy nie byÅ‚o jeszcze rynku, a Knyszyn byÅ‚ maÅ‚Ä… wsiÄ…. Przy koÅ›ciele znajdowaÅ‚ siÄ™ cmentarz, sÅ‚użyÅ‚ on przez ok. 100 lat, aż do rozbiórki koÅ›cioÅ‚a, po czym zostaÅ‚ zamkniÄ™ty. Przez wiele lat jeszcze staÅ‚a tam drewniana dzwonnica oraz sarkofag z sercem króla Zygmunta Augusta OkoÅ‚o 1623 planowano, bez powodzenia, rozpocząć budowÄ™ koÅ›cioÅ‚a od nowa, w ten sposób, by wewnÄ…trz omurować sarkofag.Trzeci koÅ›cióÅ‚ ,istniejÄ…cy do dziÅ›, ufundowany przez Jana Zamoyskiego, ówczesnego starostÄ™ knyszyÅ„skiego, zostaÅ‚ wybudowany w latach 1579-1601. ByÅ‚ konsekrowany 21 marca 1601 r. przez biskupa wileÅ„skiego Benedykta WojnÄ™. DziaÅ‚aÅ‚ wówczas pod wezwaniem Wszystkich ÅšwiÄ™tych. W późniejszym czasie nastÄ…piÅ‚a zmiana tytuÅ‚u koÅ›cioÅ‚a na Å›w. Jana ApostoÅ‚a i Ewangelisty.
W 1710 r. na skutek pożaru koÅ›cióÅ‚ ulegÅ‚ prawie caÅ‚kowitemu zniszczeniu. W Å›cianach powstaÅ‚y wówczas duże szczeliny. W 1722 roku zostaÅ‚ odbudowany na polecenie biskupa Macieja Ancuty. Wtedy też spÅ‚onęły trzy oÅ‚tarze ze starej fary (NMP). Przez lata odbudowywany i remontowany zmieniaÅ‚ swój pierwotny wyglÄ…d. KsztaÅ‚t wspóÅ‚czesny uzyskaÅ‚ w latach 1900-1902, gdy go rozbudowano. Dobudowano wówczas prezbiterium oraz chór wraz z wieżą. Wykonano drewniany sufit zawieszony na wysokoÅ›ci 13 metrów.
Podczas drugiej wojny Å›wiatowej, zostaÅ‚a rozbita wieża koÅ›cioÅ‚a, przebijajÄ…c dach. Później parafianie, wspólnymi siÅ‚ami odbudowali jÄ…, zmieniajÄ…c nieznacznie jej wysokość z 38 na 35 metrów. Obecnie jest to murowany koÅ›cióÅ‚ z dwiema zakrystiami, wieżą i oryginalnym drewnianym sufitem kasetonowym. W Å›rodku znajduje siÄ™ pamiÄ…tkowa tablica, na której umieszczone sÄ… sÅ‚owa króla: „Nie jestem królem waszych sumieÅ„”. WnÄ™trze koÅ›cioÅ‚a jest bardzo eleganckie, co wytwarza spokojnÄ… i niepowtarzalnÄ… atmosferÄ™.
Do 1953 r. w pobliżu koÅ›cioÅ‚a staÅ‚a murowana dzwonnica wybudowana w 1859 r., która sÅ‚użyÅ‚a do momentu wybudowania wieży koÅ›cielnej.
Na uwagę zasługują podziemia knyszyńskiej świątyni, zbudowane najprawdopodobniej w kształcie krzyża. Wejście do nich znajdowało się wewnątrz kościoła, jednak w trakcie prac remontowych podłogi kościoła zlikwidowano dostęp do krypty i zasypano prawe skrzydło piwnic.
Ważnym obiektem jest też kamień stojący na placu kościelnym, z wykutym otworem na święconą wodę, pochodzący najprawdopodobniej z lat 1511-1520.
Za murem koÅ›cioÅ‚a od strony wejÅ›cia gÅ‚ównego znajdujÄ… siÄ™ dwa budynki starej oraz nowej plebanii.
Do tej pory nie znaleziono jeszcze odpowiedzi na nurtujÄ…ce historyków pytanie: gdzie znajduje siÄ™ puszka z sercem króla Zygmunta Augusta?
Są dwie hipotezy: Wg pierwszej znajduje się gdzieś w okolicach Knyszyna Zamku, gdzie zostało zabrane przez Krasińskich gdzieś na początku XIX wieku, ale nigdy tego nie udowodniono. Inną też racjonalną wersją jest możliwość złożenia jej w podziemnych kryptach kościoła. Badania archeologiczne przeprowadzone tam w 2008 roku nie dały jeszcze odpowiedzi na to pytanie i być może nigdy nie uda się odnaleźć tego cennego skarbu.
-
Lamus z 1818r.
Lamus zostaÅ‚ zbudowany na poczÄ…tku XIX wieku (1818- 1820), prawdopodobnie z inicjatywy fundacji parafialnej. PoÅ‚ożony naprzeciw plebanii, peÅ‚niÅ‚ funkcje budynku gospodarczego. Jest to budynek w caÅ‚oÅ›ci drewniany, zbudowany na planie prostokÄ…ta w konstrukcji zrÄ™bowej i sumikowi- Å‚Ä…tkowej o czterospadowym dachu pokrytym gontem.Ten szerokofrontowy budynek dwukondygnacyjny posiada podcieÅ„, z którego wchodzi siÄ™ do Å›rodka. WnÄ™trze lamusa stanowi umiejscowiona w jego centralnej części sieÅ„, po jej póÅ‚nocnej stronie (prawa część budynku) znajdujÄ… siÄ™ dwa pomieszczenia, a po poÅ‚udniowej stronie (na lewo od wejÅ›cia) — jedno duże pomieszczenie, odnaleźć można skrzynie do przechowywania ziarna. W gÅ‚Ä™bi sieni usytuowane sÄ… schody prowadzÄ…ce na strych.Lamus to dawny budynek gospodarczy. PoczÄ…tkowo wchodziÅ‚ w skÅ‚ad zabudowaÅ„ dworskich, byÅ‚ przeznaczony do przechowywania cennych przedmiotów. Z biegiem czasu lamusy stawiano w zabudowaniach chÅ‚opskich w pobliżu domu, gdzie przechowywano sprzÄ™t gospodarczy, zboże czy żywność.
-
Szpital z poczÄ…tku XXw.
Budynek szpitalny przy ul. GrodzieÅ„skiej 96 z 1910 wpisano do rejestru zabytków
ŹródÅ‚o:http://www.ciekawepodlasie.pl/powiaty_gminy/1/Moniecki/Knyszyn/